Rối loạn nội tiết tố nam: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Hầu hết nam giới hiện nay chưa biết đến hoặc cho rằng rối loạn nội tiết tố chỉ xảy ra ở phụ nữ, dẫn đến chủ quan với bệnh lý này và không lường trước những hậu quả mà rối loạn nội tiết tố nam có thể mang lại. Mặc dù, sự thay đổi ở nội tiết chỉ xảy ra khi cánh mày râu bước vào độ tuổi 40 và không dẫn đến vô sinh nhưng vẫn có những ảnh hưởng nhất định đến cuộc sống. Vì thế để bảo vệ sức khỏe bản thân, hãy cùng Venus tìm hiểu xem đâu là nguyên nhân và cách điều trị rối loạn nội tiết tố nam hiệu quả.

1. Rối loạn nội tiết tố nam là gì?

Rối loạn nội tiết tố nam là tình trạng nồng độ hormone sinh dục nam testosterone trong cơ thể bị suy giảm. Testosterone là nội tiết tố có vai trò rất quan trọng đối với sự cường tráng của thể lực và minh mẫn về tinh thần ở nam giới. Theo thời gian, cơ thể nam giới sẽ có một sự thay đổi đáng kể, hàm lượng testosterone cũng sẽ suy giảm dần sau tuổi 30 và đặc biệt giảm nhanh khi họ bước qua 40 tuổi.

Theo số liệu thống kê, có đến 19 – 39% đàn ông lớn tuổi mắc phải tình trạng suy giảm nội tiết tố nam. Và điều đáng quan ngại là, con số này có xu hướng gia tăng mạnh trong thời gian gần đây.

Rối loạn tiết tố ở nam giới

Nhận thức được vai trò thiết yếu của testosterone trong cơ thể, nếu chúng mất cân bằng hay rối loạn nhỏ cũng có thể khiến cánh mày râu gặp nhiều trở ngại, chức năng sinh lý bị suy giảm. Điều này không chỉ khiến nam giới mất “phong độ” trong chuyện vợ chồng mà còn ảnh hưởng đến chất lượng tinh binh. Vì thế, phái mạnh cần phải nắm rõ tình trạng của cơ thể để tránh những nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra như vô sinh, hiếm muộn, đe dọa khả năng làm cha của mình và tìm phương hướng điều trị rối loạn nội tiết tố nam sớm nhất.

Tìm hiểu:
>> rối loạn nội tiết tố là như thế nào - Hướng dẫn cách điều trị và những điều bạn cần nên biết
>> Rối loạn hormone estrogen ở nữ và biểu hiện điển hình

2. Nguyên nhân rối loạn nội tiết ở nam

Rối loạn nội tiết tố nam; hay giảm nồng độ testosterone là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa ở nam giới, đặc biệt là sau độ tuổi 30 và ngoài 40.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số nguyên nhân gây ra tình trạng này ngoài lão hóa, một trong số đó có thể kể đến như sau:

2.1 Rượu bia, các chất kích thích

Rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích đều là những sản phẩm chứa các chất hóa học có hại như ethanol, nicotin,benzen, cồn…Việc dung nạp vào cơ thể các chất độc hại kể trên chính là một trong những nguyên nhân gây ra rối loạn nội tiết tố nam và suy giảm ham muốn tình dục một cách nhanh nhất.

Tham khảo thêm:
>> Giải đáp thắc mắc nguyên nhân sạm da mà chị em cần biết.

Ngoài ra, trong một số sản phẩm chăm sóc cá nhân như mỹ phẩm, son, dầu gội, sữa tắm có thể chứa thành phần xenoestrogen – một chất tương tự như estrogen bệnh có khả năng gây ra những rối loạn về tính năng sinh dục nam giới.

2.2 Tuổi tác

Lượng testosterone ở nam giới thường sẽ tăng nhanh nhất ở tuổi dậy thì, đạt đỉnh ở độ tuổi 19 và bắt đầu suy giảm khi nam giới đạt đến tuổi trưởng thành. Bước sang 40 tuổi, hàm lượng nội tiết tố nam suy giảm đến 30% và sẽ tiếp tục giảm cao khi tuổi tác càng tăng. Từ độ tuổi trung niên trở đi sự suy giảm hormone testosterone càng trở nên rõ rệt và ngày càng nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh việc suy giảm về nồng độ testosterone, cơ thể nam giới còn có sự thay đổi đáng kể về khả năng sản xuất DHEA (một loại tiền hormone) và các androgen khác. Do đó dẫn đến chất lượng sống của nam giới bị ảnh hưởng đáng kể.

2.3 Do bệnh lý

Cánh mày râu nếu mắc phải một trong những bệnh lý dưới đây có thể là một trong những nguyên do dẫn đến rối loạn nội tiết nam giới:

• Thừa cân, béo phì.
• Bệnh về tuyến yên, vùng dưới đồi, tuyến yên.
• Bệnh đái tháo đường, bệnh gan, thận mãn tính.
• Bệnh huyết áp cao, cholesterol xấu trong máu cao.
• Bệnh lý di truyền: hội chứng Klinefelter, hội chứng Kallmann.
• Đã hoặc đang trong quá trình xạ trị, hóa trị ung thư.
• Chấn thương, khối u hoặc các bệnh khác liên quan đến tinh hoàn.

Hóa trị hoặc xạ trị để điều trị ung thư có thể cản trở quá trình sản xuất testosterone và tinh trùng. Hiệu quả của cả hai phương pháp điều trị thường là tạm thời, nhưng có thể xảy ra vô sinh vĩnh viễn. Mặc dù nhiều nam giới lấy lại khả năng sinh sản trong vòng vài tháng sau khi điều trị kết thúc, nhưng việc bảo tồn tinh trùng trước khi bắt đầu điều trị ung thư là một lựa chọn được nhiều nam giới cân nhắc.

2.4 Tinh thần căng thẳng

Căng thẳng hoặc stress liên tục cũng sẽ làm mất cân bằng hormone sinh dục nam Testosterone. Không những vậy, bệnh lý này còn dẫn đến hệ quả tăng cân, béo phì, mệt mỏi và suy giảm ham muốn tình dịch, làm suy giảm chất lượng đời sống hôn nhân.

2.5 Ngủ không đủ giấc

Giấc ngủ luôn là “thời điểm vàng” để có thể khôi phục lại tinh thần và nạp lại năng lượng hiệu quả. Việc kích thích cơ thể sản sinh ra nội tiết tố nam testosterone cũng chịu ảnh hưởng rất nhiều từ một giấc ngủ ngon và đủ giấc. Do đó, hãy cố gắng xây dựng giấc ngủ chất lượng bởi nếu thiếu ngủ hoặc ngủ không đủ tiếng cũng sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến vô sinh ở phái mạnh.

2.6 Chế độ ăn ít dinh dưỡng 

Nhịp sống hiện đại, phần lớn nam giới thường có một chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, một khẩu phần ăn thiếu hụt các nhóm chất. Điều này làm cơ thể không được bổ sung chất dinh dưỡng cần thiết phần nào gây ra rối loạn nội tiết tố nam. Đó là những khẩu phần ăn có chế độ dinh dưỡng không phù hợp như sau:

• Ăn quá nhiều chất béo: dẫn tới tinh hoàn giảm sản xuất tinh trùng, gây ảnh hưởng tới chức năng sinh sản ở nam giới.
• Ăn hoặc uống đậu nành thường xuyên: Các hợp chất giống estrogen có trong đậu nành sẽ ảnh hưởng đến hormone của cơ thể và tình trạng nam giới của mình.
• Những thực phẩm có chứa quá nhiều chất bảo quản, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc tăng trường hay phẩm màu độc hại cũng là một trong những nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố nam.

3. Biểu hiện của rối loạn nội tiết tố nam

Rối loạn nội tiết tố nam chắc chắn sẽ gây ra những ảnh hưởng tiêu cực lên các cơ quan và bộ phận của cơ thể nam giới. Một số biểu hiện của mất cân bằng nội tiết tố nam có thể kể đến:

3.1 Giảm ham muốn tình dục

Hormone nam giới testosterone chịu trách nhiệm duy trì hoạt động tình dục, vì thế khi rối loạn nội tiết, testosterone suy giảm, ham muốn tình dục ở phái mạnh từ đó cũng suy giảm theo. Quá trình này diễn ra được gọi là mãn dục nam.

Suy sinh dục nam, một hội chứng lâm sàng với các triệu chứng thay đổi liên quan đến rối loạn chức năng tuyến sinh dục, có thể ảnh hưởng đến nam giới ở mọi lứa tuổi. Ở nam giới lớn tuổi, những thay đổi sinh lý của tinh hoàn lão hóa, chiếm phần lớn trong việc giảm nồng độ testosterone trong dân số này. Đối với nam giới và thanh thiếu niên trẻ hơn, căn nguyên của thiểu năng sinh dục thường là do các tình trạng bẩm sinh hoặc mắc phải làm rối loạn quá trình sản xuất testosterone của tinh hoàn hoặc truyền tín hiệu từ trục dưới đồi-tuyến yên-tuyến sinh dục.

Xem thêm:
>> Tổng hợp các nguyên nhân rối loạn hormone mà bạn nên biết

3.2 Tăng cân, bụng tích mỡ

Theo các nhà nghiên cứu, mỡ bụng và lượng testosterone trong cơ thể thấp thường có mối quan hệ mật thiết với nhau. Sự thay đổi trong cân bằng T/E khi cơ thể tăng cân cũng sẽ làm giảm mức testosterone hơn nữa, dẫn đến việc mỡ bị tích tụ nhiều hơn ở bụng làm ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần phái mạnh.

3.3 Loãng xương

Testosterone đóng một phần vai trò trong việc duy trì mật độ xương, do đó mất cân bằng hệ nội tiết sẽ dẫn đến xương mỏng manh hơn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương.

3.4 Rụng tóc

Một trong những chức năng của hormone testosterone ở nam giới là kích thích mọc tóc. Việc rụng tóc hay hói đầu là một biểu hiện nam giới đều mắc phải khi già đi. Tuy nhiên, ngoại trừ một số bị ảnh hưởng bởi gen di truyền thì những người đàn ông đang đối mặt với chứng hói đầu, rụng tóc sớm thì khả năng cao là biểu hiện do rối loạn nội tiết tố nam gây ra.

3.5 Rối loạn giấc ngủ

Testosterone ở nam giới còn có chức năng điều hòa giấc ngủ. Nếu hàm lượng testosterone giảm có thể gây ra rối loạn giấc ngủ dẫn đến mất ngủ ở nam giới trong giai đoạn mãn dục nam.

3.6 Mệt mỏi, thể lực suy giảm

Việc phát triển cơ bắp ở nam giới còn chịu ảnh hưởng mạnh bởi hormone testosterone. Khi cơ thể giảm sản sinh testosterone, khối lượng cơ bắp theo đó cũng nhão dần, giảm sự dẻo dai và mất đi, làm ảnh hưởng đến khả năng làm việc nặng cần cơ bắp ở cánh mày râu.

4. Điều trị rối loạn nội tiết tố nam như thế nào?

Trung bình, ở người trưởng thành (20 – 49 tuổi) nồng độ testosterone giao động từ 2,7 – 17,3ng/ml và 2,1 – 7,6ng/ml ở nam giới sau 50 tuổi. Chỉ số testosterone dưới 2,5ng/ml và 2.0ng/ml ở 2 đội tuổi tương ứng như trên được coi là mức thấp. Vì thế, nếu bác sĩ  thấy rằng mức testosterone của bạn thấp hơn bình thường, điều trị rối loạn nội tiết tố nam sẽ là phương án cần phải thực hiện.

Phác đồ điều trị sẽ khác nhau và phụ thuộc vào tiền sử bệnh tật của mỗi cá nhân và chẩn đoán nguyên nhân từ bác sĩ. Khi đã chẩn đoán nguyên nhân nào gây ra suy giảm testosterone, thì một liệu pháp có thể giải quyết được những triệu chứng về nội tiết kể trên là liệu pháp thay thế và bổ sung testosterone cho nam giới.

Hiện nay, liệu pháp thay thế hormone (HRT) là một phương pháp điều trị rối loạn tiết tố nam đang được cân nhắn sử dụng. Khi sử dụng phương pháp này, nam giới có thể được điều trị bằng cách sử dụng thuốc ở nhiều dạng khác nhau, bao gồm dạng viên uống, miếng dán trên da, dạng gel bôi hoặc dạng thuốc xịt. Tuy nhiên cần lưu ý hạn chế sử dụng phối hợp nhiều dạng thuốc cùng một lúc dẫn tới quá liều và gây ra các tác dụng không mong muốn.

4.1 Tác dụng của liệu pháp thay thế & bổ sung testosterone

Liệu pháp được xem là hiệu quả nhất giúp đẩy lùi suy giảm chức năng sinh dục nam, tăng sức sống và ham muốn tình dục cho quý ông. Tuy nhiên, vẫn chưa có số liệu chứng minh được liệu pháp bổ sung testosterone giúp đàn ông trẻ lại và khỏe mạnh hơn.

Bên cạnh sự kì vọng về khả năng cân bằng rối loạn nội tiết thì liệu pháp này còn được tin rằng có thể giúp nam giới cảm thấy trẻ hơn và mạnh mẽ hơn khi tuổi tác tăng dần. Nhưng theo một vài nghiên cứu lại cho kết quả ngược lại, các nhà khoa học trong một nghiên cứu gần đây đã chứng minh được rằng, những quý ông khỏe mạnh sau khi dùng thuốc bổ sung testosterone có xu hướng tăng về khối lượng cơ bắp nhưng lại không giúp gia tăng về sức mạnh.

Dù được sử dụng với mục đích điều trị nội tiết tố nam hay để tăng cường sức mạnh thì liệu pháp chỉ có hiệu quả và tác động nhanh khi dùng đúng liều lượng theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Tác dụng của liệu pháp thay thế testosterone:

• Khôi phục chức năng tình dục, ham muốn tình dục, hạnh phúc và hành vi.
• Sản xuất và duy trì testosterone.
• Tối ưu hóa mật độ xương và ngăn ngừa loãng xương.
• Ở nam giới cao tuổi, có thể bình thường hóa mức độ hormone tăng trưởng.
• Trong các trường hợp thiểu năng tuyến sinh dục, liệu pháp có thể phục hồi khả năng sinh sản.

4.2 Những rủi ro của liệu pháp thay thế & bổ sung testosterone

Bên cạnh khả năng bổ sung nội tiết tố sinh dục nam, liệu pháp thay thế & bổ sung testosterone còn tiềm ẩn nhiều rủi ro có thể xảy ra như:

• Kích thích hình thành nên các tế bào tuyến tiền liệt lành tính (không liên quan đến ung thư) và kích thích sự phát triển các tế bào ung thư tuyến tiền liệt tiềm ẩn
• Gây co rút tinh hoàn và làm hạn chế sản xuất tinh trùng
• Ngực, vú to
• ….

Vì thế, nam giới cần sử dụng liệu pháp này chỉ khi đã được kê theo đơn và chú ý dùng đúng liều lượng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu chủ quan hoặc dùng nhiều hơn liều lượng cho phép, liệu pháp thay thế & bổ sung testosterone không đem lại hết hiệu quả vốn cò mà còn có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm đối với sức khỏe phái mạnh.

Tham khảo thêm:
>> Cách làm giảm giảm hormone estrogen - Hướng dẫn cách cân bằng nội tiết tự nhiên
>> Hiện tượng rối loạn nội tiết tố buồng trứng nữ giới và biểu hiện trên cơ thể

5. Cách tăng nội tiết tố nam tự nhiên

5.1 Thay đổi lối sống

Thường xuyên tập thể dục, hoạt động thể chất

Ít vận động ở nam giới không những ảnh hưởng đến sự dẻo dai, cường tráng của cơ thể màng còn làm giảm khả năng sản xuất testosterone của phái mạnh. Hãy cố gắng xây dựng lối sống khỏe mạnh bằng các bài tập sử dụng cơ bắp, cải thiện sự dẻo dai và di chuyển của cơ thể. Nếu duy trì việc tập trong thời gian dài và liên tục, bạn có thể gia tăng lượng testosterone một cách tự nhiên.

Duy trì cơ thể ở mức trọng lượng vừa đủ

Thừa cân và béo phì ở nam giới sẽ gây ra suy giảm hormone sinh dục nam testosterone. Việc ăn uống, tập thể dục, giảm cân và duy trì trọng lượng ở một chỉ số an toàn sẽ giúp cơ thể bạn khỏe mạnh từ đó cải thiện lượng testosterone đã bị suy giảm.

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ trung bình mà đàn ông vị thành niên và trung niên nên có là từ 7-8 tiếng mỗi đêm. Thiếu ngủ liên tục và kéo dài sẽ làm gián đoạn chu trình sản xuất và hoạt động các hormone trong cơ thể. Đó là lý do bạn nên ngủ đủ giấc ngay từ hôm nay.

Suy nghĩ tích cực, lạc quan

Stress và căng thẳng sẽ khiến tinh thần nam giới xuống dốc dẫn đến hệ nội tiết cũng không được hoạt động một cách trơn tru. Hãy hạn chế và kiểm soát lo âu, stress và giữ lối suy nghĩ đơn giản, lạc quan và tích cực để kích thích cơ thể sản sinh nội tiết tố bị thiếu hụt.

5.2 Bổ sung thực phẩm cần thiết

Để cơ thể có thể sản sinh hormone sinh dục nam một cách tự nhiên, bạn nên xây dựng một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng , bổ sung các thực phẩm cần thiết để việc điều trị rối loạn nội tiết tố được rút ngắn.

Một chế độ ăn dinh dưỡng và cân bằng là một chế độ có đầy đủ các nhóm thực phẩm có chứa: vitamin A, kẽm D, D-aspartic… Bạn có thể tìm thấy những chất trên ở trong các loại thực phẩm như:

• Cá ngừ: Hàm lượng vitamin D có trong cá giúp tăng cường sản xuất testosterone. Hãy duy trì 2-3 bữa cá/tuần để khắc phục chứng rối loạn nội tiết
• Hải sản (hàu, tôm, sò, cua): Dưỡng chất thiết yếu là kẽm được tìm thấy trong các loại hải sản có vỏ giúp kiểm soát nội tiết tố nam trong suốt độ tuổi trưởng thành và cực kỳ thiết yếu cho nam giới ở độ tuổi dậy thì.
• Thịt bò: Tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ là vấn đề nhiều nam giới lo ngại. Tuy nhiên hãy nạp một lượng vừa phải để đạt kết quả tốt nhất bởi trong thịt bò chứa rất nhiều vitamin D, và kẽm. Bạn có thể lựa chọn phần nạc bò để bổ sung các chất cơ thể cần và không nên ăn hàng ngày,
• Lòng đỏ trứng gà: không chỉ có trong cá và thịt bò, vitamin D còn có rất nhiều trong lòng đỏ trứng gà. Cholesterol có trong lòng đỏ trứng thậm chí còn giúp cải thiện tình trạng thiếu hụt testosterone. Bạn có thể ăn một quả trứng mỗi ngày nếu không gặp vấn đề về cholesterol trong máu cao.

Bài viết liên quan:
>> Dấu hiệu mất cân bằng hormone và hướng điều trị kịp thời

Trên đây là những thông tin cần biết giúp bạn phần nào tìm ra được nguyên nhân & cách điều trị rối loạn nội tiết tố nam hiệu quả. Hi vọng với những kiến thức trong bài viết trên Venus có thể giúp bạn có cái nhìn tổng quan và thiết thực nhất về triệu chứng và cách điều trị chứng suy giảm hormone ở nam giới. Nếu nhận thấy cơ thể có những triệu chứng trên, thuộc nhóm nguy cơ cao, bạn nên đến cơ sở y tế để thăm khám và có phương hướng điều trị phù hợp cho bản thân nhé.